Makna Imbuhan Akhiran pada KKT

Terdapat dua imbuhan akhiran dalam pembentukan sesuatu KKT, iaitu +i dan +kan. Imbuhan akhiran ini mendokong maksud tertentu. Makna ini bergantung pada jenis sesuatu KKT (sama asal atau terbitan). Bagi KKT terbitan, makna ini juga bergantung pada jenis kata dasar (sama ada kata nama (KN), kata adjektif (KA) atau kata kerja tak transitif (KKTT)) yang daripadanya KKT berkenaan diterbitkan. Nota ini akan menghuraikan makna yang didokong oleh kedua-dua imbuhan ini bagi setiap kategori KKT.

Nota: Satu lagi imbuhan akhiran dalam pembentukan sesuatu KKT, iaitu +per, adalah
sama dengan +kan.


Makna imbuhan akhiran +i pada KKT asal

Menunjukkan perbuatan dilakukan berulang-ulang / bersungguh-sungguh.

Contoh : Ali memukuli ular itu.
Maksud : Ali memukul ular itu berkali-kali/bersungguh-sungguh.


Makna imbuhan akhiran +kan pada KKT asal

a) Makna ”benefaktif”, iaitu objek tepat ayat mendapat faedah daripada perbuatan.

Contoh : Siti membacakan adiknya buku cerita.
Maksud : Objek tepat ayat, iaitu ”adiknya”, mendapat faedah daripada perbuatan
”membacakan”.

b) Objek ayat ialah alat untuk melakukan perbuatan

Contoh : Siti menguiskan ranting kayu ke pasir pantai.
Maksud : Objek ayat, iaitu ”ranting kayu”, ialah alat untuk melakukan perbuatan
”menguiskan”.


Makna imbuhan akhiran +i pada KKT yang diterbitkan daripada KN

a) Meletakkan / membubuh

Contoh : Siti menggarami ikan.
Maksud : Siti meletakkan garam pada ikan.

b) Menjadi

Contoh : Parameswara merajai Melaka.
Maksud : Parameswara menjadi raja Melaka.

c) Memberi

Contoh : Siti menghadiahi ibunya seutas kalung emas.
Maksud : Siti memberi ibunya hadiah seutas kalung emas.


Makna imbuhan akhiran +kan pada KKT yang diterbitkan daripada KN

a) Makna ”kausatif” atau menjadikan

Contoh : Rakyat Melaka merajakan Parameswara.

Maksud : Rakyat Melaka menjadikan Parameswara raja.

b) Memasukkan

Contoh : Pak Wan menyekolahkan anak-anaknya.
Maksud : Pak Wan memasukkan anak-anaknya ke sekolah.


Makna imbuhan akhiran +i pada KKT yang diterbitkan daripada KA

a) Subjek ayat ialah ”pemangkin”, iaitu dengan sifat tertentu (termasuk warna) yang ada
padanya, ia boleh mengenakan sifat tersebut pada pihak lain (objek ayat).

Contoh : Salji memutihi puncak gunung Fuji.
Maksud : Subjek ayat, iaitu ”salji”, ialah pemangkin yang mempunyai sifat (warna)
putih dan ia mengenakan warna itu pada objek ayat, iaitu ”puncak
gunung Fuji”.


Makna imbuhan akhiran +kan pada KKT yang diterbitkan daripada KA

a) Subjek ayat ialah ”agen”, iaitu perbuatan/tindakannya menyebabkan objek ayat
berubah dari segi sifat.

Contoh : Ali memutihkan kasutnya dengan kapur.
Maksud : Subjek ayat, iaitu ”Ali”, ialah agen yang memutihkan kasut.

Nota: Perbezaan ”agen” dengan ”pemangkin” ialah ia (agen) tidak mempunyai sifat
tertentu yang kerana sifatnya itu, sifat objek ayat berubah.


Makna imbuhan akhiran +i pada KKT yang diterbitkan daripada KKTT

a) Subjek ayat yang melakukan perbuatan berkenaan.

Contoh : Ali memasuki kotak itu.
Maksud : Subjek ayat, iaitu ”Ali, yang ”masuk” ke dalam kotak.

Contoh : Dia memperisteri Siti.
Maksud : Subjek ayat, iaitu ”dia”, yang ”beristeri”. Oleh itu, ”dia” mesti lelaki.


Makna imbuhan akhiran pada KKT yang diterbitkan daripada KKTT

a) Objek tepat ayat yang melakukan perbuatan berkenaan.

Contoh : Ali memasukkan buku-buku ke dalam kotak.
Maksud : Objek ayat, iaitu ”buku-buku”, yang ”masuk” ke dalam kotak.

Contoh : Pak Wan memperisterikan anaknya dengan Siti.
Maksud : Objek ayat, iaitu ”anaknya”, yang ”beristeri”. Oleh itu, ”anaknya” mesti
lelaki.